Η Ιστορία της Πατάτας
Posted by estiator at 10 February, at 06 : 05 AM Print
Προϊόντα
Της Τζίνας Καλλίτση
Η καλλιέργεια της πατάτας ξεκίνησε πριν από 8.000 χρόνια στα υψίπεδα των Άνδεων και συγκεκριμένα στην περιοχή Πούνο, στα σύνορα Βολιβίας – Περού.
Στο τεράστιο δίκτυο αποθηκών του κράτους των Ίνκας, η πατάτα – ειδικά ένα προϊόν από φυσικά αποξηραμένες και κατεψυγμένες πατάτες που ονομαζόταν «τσούνιο» και που ακόμα και σήμερα αποτελεί βασικό είδος διατροφής στις ορεινές περιοχές των Άνδεων -ήταν ένα από τα κύρια είδη διατροφής που χρησιμοποιούνταν για τη σίτιση αξιωματικών, στρατιωτών και σκλάβων, καθώς και ένα απόθεμα για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Με την κατάκτηση της Αμερικής, η πατάτα έκανε την είσοδό της στην Ευρώπη. Το νέο φυτό προσέλκυσε από την πρώτη στιγμή το ενδιαφέρον των ευρωπαίων αγροτών, που διαπίστωσαν ότι η καλλιέργειά του ήταν πολύ ευκολότερη και παρείχε πολύ μεγαλύτερη σοδειά απ’ ότι το σιτάρι και η βρώμη. Μέχρι το 1650 είχε κυριαρχήσει στη διατροφή των Ιρλανδών και είχε αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τις καλλιέργειες των σιτηρών. Οι Ιρλανδοί άποικοι ήταν και οι πρώτοι που εισήγαγαν την πατάτα στη Βόρειο Αμερική και την πρωτοκαλλιέργησαν στην περιοχή Λόντοντερι του Νιου Χαμσάιρ, το 1719. Έως το τέλος του 18ου αιώνα, η πατάτα είχε γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής στη Γαλλία και στις γειτονικές χώρες. Οι Γάλλοι την ονόμασαν «pomme de terre» («μήλο της γης»), που πέρασε και στα ελληνικά ως γεώμηλο.
Πιο επιφυλακτικοί, οι Ρώσοι, αρχικά αποκαλούσαν τις πατάτες «μήλα του διαβόλου», πιθανότατα εξαιτίας του γεγονότος ότι αναπτύσσονταν κάτω από την επιφάνεια της γης. Γρήγορα, όμως, κατάλαβαν τη χρησιμότητά της, γιατί, εκτός από φθηνή και θρεπτική τροφή, μπορούσαν να παρασκευάζουν από την πατάτα και την αγαπημένη τους βότκα.
Στην Ελλάδα, έπρεπε να περιμένουμε το τέλος της Επανάστασης και την άφιξη του πρώτου Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια για να γίνει γνωστή η πατάτα. Ο Καποδίστριας την είχε δοκιμάσει κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του στην Ευρώπη κι έκρινε ότι θα ήταν μία βασική και θρεπτική τροφή για τον χειμαζόμενο ελληνικό λαό των μετεπαναστικών χρόνων. Όταν εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο, προσπάθησε να δώσει πατάτες στους χωρικούς, που φιλύποπτοι και συντηρητικοί καθώς ήταν τις πέταξαν στα σκουπίδια. Ο Καποδίστριας, όμως που ήξερε πολύ καλά την ψυχολογία και τις διαθέσεις των συμπατριωτών του, περιέφραξε το μέρος όπου ήταν αποθηκευμένες οι πατάτες κι έβαλε σκοπούς να τις φυλάνε μέρα – νύχτα. Μέσα σε μια εβδομάδα δεν είχε μείνει ούτε μια.
Η χρυσή εποχή της καλλιέργειας της πατάτας στην Ευρώπη ήταν ο 19ος αιώνας και από τότε δεν έπαψε ποτέ να είναι απαραίτητη τροφή για μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή. Σήμερα, αναγνωρίζονται περισσότερες από 4.000 ποικιλίες πατάτας που μπορούν να καλλιεργηθούν από το επίπεδο της θάλασσας έως τα 4.700 μέτρα υψόμετρο και από το νότιο άκρο της Νότιας Αμερικής μέχρι τον Αρκτικό Κύκλο. Η μεγάλη του ποικιλομορφία είναι αποτέλεσμα τόσο της έντονης τοπικής επιλογής όσο και της γενετικής βελτίωσης. Σήμερα αποτελεί μια από τις πιο δημοφιλείς τροφές σε ολόκληρο τον πλανήτη.
